The Man Comes Around, deel 4 in de American Recordings-serie van Johnny Cash in samenwerking met producer Rick Rubin, is de laatste plaat die uitkwam voor het overlijden van de artiest in 2003, op 71-jarige leeftijd. Slechts een paar maanden na zijn grote liefde June Carter, overigens. De originele LP-versie bevat 17 songs, de reissue op CD twee minder. Ik heb de CD in mijn bezit, dus deze bespreking is dan ook daarop van toepassing.
de albumhoes spreekt meteen boekdelen; een zwarte cover, een in gedachten verzonken artiest en daarboven zijn naam in helwitte koeien van letters. op de achterkant van het CD-boekje staat een kerkaltaar afgebeeld. In het boekje staan nog enkele foto's, waarvan er eentje, waarop Cash samen met enkele bandleden te zien is, me steeds weer enorm ontroert. De oude artiest is als enige duidelijk zichtbaar, akoestische gitaar op schoot, en kijkt met een blik die zowel geamuseerd als bezorgd lijkt, recht in de lens. Dit beeld komt zo ontzettend oprecht over, en het is ook effectief, want het laat zowel de kracht als de breekbaarheid van Cash zien.
De titelsong werd door Cash zelf geschreven, en beschouw ik als één zijner hoogtepunten (toch zeker uit het latere deel van zijn carrière). Deze track is gebaseerd op het Boek der Openbaringen, al zitten er nog wel wat Bijbelse verwijzingen in. Als albumopener trekt de song je meteen mee in wat het laatste jaar van Cash op deze planeet zou zijn, met hel en verdoemenis, maar ook een terugblik. Hurt, een wonderbaarlijke cover van het al even geweldige origineel van Trent Reznor's Nine Inch Nails, sluit daar naadloos op aan. De uitvoering van Cash is erg intens, op het choquerende af zelfs.
Give My Love to Rose is een nummer dat Cash reeds in 1957 schreef en uitbracht, en waarvan hier een versie geheel in de stijl van het album (een desolate, maar toch ook warme sfeer) werd gemaakt. Sober, waardig en oprecht klinkt deze song over een man die zijn straf heeft uitgezeten, maar op weg naar huis het noodlot tegenkwam.
Bridge over Troubled Water was vroeger één van mijn favoriete Cash-songs (ik had 'm hier bij het album ook aangevinkt), en ik vind deze versie nog steeds mooier dan het origineel van Simon & Garfunkel, maar met de jaren is de liefde toch ietwat gaan slijten. Toch staat deze song nog steeds als een huis, met een fraaie rol voor Roger Manning, Jr. op chamberlin (een soort elektrisch keyboard), mellotron en piano, en komt Fiona Apple, toen nog een jonge deerne halfweg haar twintiger jaren, later in de song meedoen, wat voor pakkende samenzang zorgt.
Het origineel van I Hung My Head, van Sting, heb ik volgens mij nog nooit beluisterd, maar deze versie is weer erg mooi, en past prima binnen de geest van het album. Dat geldt ook voor het daaropvolgende nummer, het ingetogen First Time Ever I Saw Your Face (wat je als ode aan June Carter zou kunnen beluisteren). De instrumentale ondersteuning is minimaal, maar het stemgeluid van The Man in Black, nog steeds machtig, maar toen toch al behoorlijk fragiel, zorgt voor een huivering en genot tegelijkertijd.
Personal Jesus is wat anders van toon, wat frivoler (let ook op het kwieke pianospel van Billy Preston). John Frusciante speelt akoestische gitaar op deze fraaie Depeche Mode-cover, die ver genoeg van het origineel staat, maar dat donkere, ironische sfeertje wel weet te behouden. In My Life is dan weer een nummer van het illustere songschrijversduo Lennon/McCartney (u kent hen wellicht). Cash weet de essentie goed te vangen: een oude man die terugblikt op een rijkgevuld leven boordevol herinneringen, maar bovenal een viering van zijn Grote Liefde (en dat is June, natuurlijk).
Sam Hall is wellicht het meest uptempo-nummer dat op de plaat staat, met o.a. ukulele en tack piano (wat gelijkenissen vertoont met honky tonk). En zo klinkt het ook wel, het had een barroom ballad kunnen zijn. Dit nummer nam Cash in 1965 ook al op, voor zijn LP Sings Ballads of the True West. Danny Boy ken ik vooral in de prachtige versie van Elvis. Die is puur qua stembereik en -techniek wellicht vele malen indrukwekkender dan deze versie van Cash. Maar Cash weet hier, enkel door Benmont Tench op pijporgel bijgestaan, een erg sacraal gevoel op te roepen, en de luisteraar er echt bij te betrekken. Ik heb tijdens het luisteren vaak de neiging recht te gaan staan, de hand op het hart, en luidkeels (en in mijn geval ook zo vals als een zwarte kater) mee te zingen, zoals bij een volkslied bijvoorbeeld.
Desperado is een Eagles-cover, met Don Henley als gastvocalist, en vind ik het minste nummer op het album. Om één of andere reden past de song gewoon niet echt op dit album, lijkt het. Niet meer dan een piepklein smetje, want de volgende song, de Hank Williams-klassieker I'm So Lonesome I Could Cry, vind ik dan weer een schot in de roos. In duet met Nick Cave weet Cash de eenzame sfeer van het nummer perfect te vangen. Tear Stained Letter heeft vervolgens weer dat stemmige pianospel van Billy Preston, en is een song die Cash schreef voor zijn geweldige plaat A Thing Called Love, mijn favoriete Cash-plaat uit de jaren '70. Dit is ook het enige nummer waarop drums te horen zijn, maar het stoort geenszins.
Op Streets of Laredo, een oude cowboy ballad, mag Laura Cash (toen getrouwd met John Carter Cash, de zoon van Johnny en June) met haar fiddle voor wat (welgekomen) opsmuk zorgen. Het is slechts de opmaat richting We'll Meet Again, dat in alle opzichten de logische afsluiter vormt, niet alleen voor dit album maar voor de gehele carrière van Johnny Cash.
"We'll meet again;
Don't know where, don't know when;
But I know we'll meet again;
Some sunny day."
De combinatie dobro-fiddle-klarinet zorgt voor een soort late night jazzy sfeertje, en tegen het eind van de song komt iedereen Cash vergezellen.
The Man Comes Around is een in hoofdzaak sobere plaat waarop voor de luisteraar meer dan genoeg te genieten valt. De songkeuze is weloverwogen, met veel nummers die handelen over eenzaamheid en ouderdom, met de nodige aftakeling en terugblik. The Man in Black nam alles een laatste maal in ogenschouw, zag dat het goed was, en kon eindelijk afscheid nemen.
4,5 sterren
